นับแต่เหตุการณ์ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนใต้ในปี 2547 รัฐบาลไทยตั้งงบขึ้นมาเพื่อแก้ไขปัญหานี้ผ่านแผนงานเป็นการเฉพาะ Rocket Media Lab ชวนดูงบประมาณที่ใช้ในการแก้ปัญหาจังหวัดชายแดนใต้ผ่านแผนดังกล่าว
จากการรวบรวมข้อมูลงบประมาณจากแผนงบประมาณเสริมสร้างความมั่นคงในจังหวัดชายแดนภาคใต้ (2551), แผนงานแก้ไขปัญหาความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ (2552), แผนงานแก้ไขปัญหาและพัฒนาจังหวัดชายแดนภาคใต้ (2553-2559) และแผนงานบูรณาการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ (2560-2568) ใน พ.ร.บ.งบประมาณ พ.ศ.2551-2568 พบว่า ไทยใช้งบประมาณในการแก้ปัญหาจังหวัดชายแดนใต้ ทั้งสิ้น 267,673,113,800 บาท โดยหน่วยงานหลัก 5 อันดับแรก ได้แก่
- สำนักนายกรัฐมนตรีและหน่วยงานในกำกับ 83,402,701,700 บาท คิดเป็น 31.16% ของงบประมาณทั้งหมด
- กระทรวงมหาดไทยและหน่วยงานในกํากับ 49,673,165,300 บาท คิดเป็น 18.56% ของงบประมาณทั้งหมด
- กระทรวงกลาโหม 42,721,519,700 บาท คิดเป็น 15.96% ของงบประมาณทั้งหมด
- ส่วนราชการไม่สังกัดสํานักนายกรัฐมนตรี กระทรวง หรือทบวง 41,806,290,700 บาท คิดเป็น 15.62% ของงบประมาณทั้งหมด
- กระทรวงศึกษาธิการและหน่วยงานในกํากับ 26,326,105,900 บาท คิดเป็น 9.84% ของงบประมาณทั้งหมด
โดยเมื่อดูในรายละเอียด จะพบว่า ใน 5 อันดับแรก มีหน่วยงานที่ได้รับงบสูงสุดได้แก่
- สำนักนายกรัฐมนตรีและหน่วยงานในกำกับ 83,402,701,700 บาท โดยไปที่กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร มากที่สุด เป็นเงินรวม 81,650,975,600 บาท 97.90% ของงบสำนักนายกรัฐมนตรีและหน่วยงานในกำกับ
- กระทรวงมหาดไทยและหน่วยงานในกํากับ 49,673,165,300 บาท โดยไปที่กรมการปกครอง มากที่สุด เป็นเงินรวม 26,854,493,000 บาท คิดเป็น 54.06% ของงบกระทรวงมหาดไทยและหน่วยงานในกํากับ
- กระทรวงกลาโหม 42,721,519,700 บาท โดยไปที่กองทัพบกมากที่สุด เป็นเงินรวม 27,553,455,000 บาท คิดเป็น 64.50% ของงบกระทรวงกลาโหม
- ส่วนราชการไม่สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี กระทรวง หรือทบวง 41,806,290,700 บาท โดยไปที่ศูนย์อํานวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ มากที่สุด เป็นเงินรวม 22,827,233,900 บาท คิดเป็น 54.60% ของงบส่วนราชการไม่สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี กระทรวง หรือทบวง
- กระทรวงศึกษาธิการและหน่วยงานในกำกับ 26,326,105,900 บาท โดยไปที่สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน มากที่สุด เป็นเงินรวม 12,635,840,800 บาท หรือคิดเป็น 48% ของงบกระทรวงศึกษาธิการและหน่วยงานในกำกับ
อย่างไรก็ตาม หากดูอันดับ เฉพาะหน่วยงานย่อย พบว่า 15 อันดับแรก ซึ่งคิดเป็น 91.44% ของงบทั้งหมด ได้แก่
- กองอํานวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร 81,650,975,600 บาท คิดเป็น 30.50% ของงบทั้งหมด
- กองทัพบก 27,553,455,000 บาท คิดเป็น 10.29% ของงบทั้งหมด
- กรมการปกครอง 26,854,493,000 บาท คิดเป็น 10.03% ของงบทั้งหมด
- ศูนย์อํานวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ 22,827,233,900 บาท คิดเป็น 8.53% ของงบทั้งหมด
- กรมโยธาธิการและผังเมือง 17,338,202,600 บาท คิดเป็น 6.48% ของงบทั้งหมด
- สํานักงานตํารวจแห่งชาติ 16,724,270,800 บาท คิดเป็น 6.25% ของงบทั้งหมด
- สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน 12,635,840,800 บาท คิดเป็น 4.72% ของงบทั้งหมด
- กองทัพเรือ 11,027,655,500 บาท คิดเป็น 4.12% ของงบทั้งหมด
- สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ 6,754,809,600 บาท คิดเป็น 2.52% ของงบทั้งหมด
- สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข 4,661,552,400 บาท คิดเป็น 1.74% ของงบทั้งหมด
- กรมทางหลวงชนบท 4,587,781,200 บาท คิดเป็น 1.71% ของงบทั้งหมด
- กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น 4,465,488,800 บาท คิดเป็น 1.67% ของงบทั้งหมด
- กองทัพอากาศ 3,049,163,000 บาท คิดเป็น 1.14% ของงบทั้งหมด
- สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา 2,387,321,000 บาท คิดเป็น 0.89% ของงบทั้งหมด
- สํานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ 2,243,082,000 บาท คิดเป็น 0.84% ของงบทั้งหมด
งบประมาณจากแผนที่เกี่ยวข้องกับการแก้ไขปัญหาชายแดนใต้ ที่ล่าสุดใช้ชื่อว่า “แผนงานบูรณาการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้” นับแต่ปี 2551-2568 ที่ผ่านมา แม้ว่าจะดูลดลง แต่เมื่อดูรายละเอียดจะพบว่า มีงบที่เกี่ยวข้องกับการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนใต้ ในแผนอื่นๆ เช่น ในงบปี 2560 ของศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ่งรับผิดชอบพื้นที่โดยตรง นอกจากงบในแผนบูรณาการฯ ที่มีงบ 2,059,547,800 บาท แล้ว ยังมีงบตามแผนงานบุคลากรภาครัฐ 56,850,000 บาท และแผนงานพื้นฐานด้านความมั่นคงและการต่างประเทศ 504,376,300 บาท รวมเป็นเงิน 561,226,300 บาท
งบแก้ไฟใต้ในแผนบูรณาการฯ ลดลงต่อเนื่อง แต่ยังมีงบในแผนอื่น
จากร่าง พ.ร.บ.งบประมาณ ประจำปีงบประมาณ 2569 พบว่า แผนงานบูรณาการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ ตั้งงบไว้ที่ 1,475,003,600 บาท ลดลงจากปีก่อน 5,737,960,100 บาท คิดเป็นลดลงกว่า 74%
หากแบ่งเป็นงบรายกระทรวง จะประกอบด้วย
- กระทรวงมหาดไทย 656,849,000 บาท
- ส่วนราชการไม่สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี กระทรวง หรือทบวง และหน่วยงานภายใต้การควบคุมดูแลของนายกรัฐมนตรี 356,719,500 บาท
- กระทรวงศึกษาธิการ 331,919,600 บาท
- กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม 34,113,700 บาท
- กระทรวงการต่างประเทศ 20,721,000 บาท
- สำนักนายกรัฐมนตรี 16,494,400 บาท
- กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ 16,428,900 บาท
- กระทรวงกลาโหม 12,908,600 บาท
- กระทรวงแรงงาน 11,400,000 บาท
- กระทรวงสาธารณสุข 8,625,700 บาท
- กระทรวงวัฒนธรรม 6,000,000 บาท
- หน่วยงานของรัฐสภา 2,823,200 บาท
หากดูรายหน่วยงาน จะพบว่า หน่วยงานที่จะได้รับงบสูงสุด 5 อันดับแรก ได้แก่
- กรมการปกครอง 580,377,400 บาท
- สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ 305,886,100 บาท
- ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ 250,366,700 บาท
- สำนักงานตำรวจแห่งชาติ 106,352,800 บาท
- กรมที่ดิน 72,148,700 บาท
กอ.รมน. ยังคงเป็นองค์กรที่จะได้งบแก้ไฟใต้
จากข้อมูลงบประมาณในแผนบูรณาการฯ ตลอด 17 ปีพบว่า กอ.รมน. ครองแชมป์ หน่วยงานที่ได้รับงบสูงสุด แต่ในแผนงานบูรณาการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ในร่างงบประมาณ 2569 กอ.รมน.กลับไม่ติด 5 อันดับแรก อย่างไรก็ตาม งบที่เกี่ยวข้องกับการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนใต้ ไม่ได้อยู่เฉพาะในแผนงานบูรณาการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้เท่านั้น หากแต่ยังอยู่ในแผนงานยุทธศาสตร์ป้องกันและแก้ไขปัญหาที่มีผลกระทบต่อความมั่นคง โดยมีงบโครงการที่เกี่ยวข้องกับการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนใต้ 12 จาก 28 โครงการ รวมเป็นเงิน 12,897,661,400 บาท (ในจำนวนนี้มีงบผูกพัน) ได้แก่
โครงการการป้องกันและแก้ไขปัญหาความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ จำนวน 6,750,258,900 บาท โดยผู้รับผิดชอบคือ กอ.รมน. งบที่มากที่สุดอยู่ที่รายการการกำลังพลและการดำเนินงาน จำนวน 3,412,559,600 บาท นอกจากนั้นยังมีรายการ อาทิ การก่อสร้างเขื่อนป้องกันตลิ่งริมแม่น้ำโก-ลก พร้อมสิ่งก่อสร้างประกอบชายแดนไทย-มาเลเซีย อำเภอตากใบ จังหวัดนราธิวาส 1 แห่ง การติดตั้งระบบความปลอดภัยในเขตเมืองระยะที่ 2 ด้วยระบบกล้องโทรทัศน์ วงจรปิด (CCTV) ในเขตพื้นที่ 6 อำเภอ การจัดหายุทโธปกรณ์พิเศษในการรักษาความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน และการสนับสนุนและใช้งานเครือข่ายมวลชนเพื่องานด้านความมั่นคงในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้
โครงการพัฒนาตามศักยภาพของพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ 3,743,694,000 บาท โดยกรมโยธาธิการ กระทรวงมหาดไทย รายการที่มีงบมากที่สุดคือ ค่าก่อสร้างทางและสะพานที่มีราคาต่อหน่วยต่ำกว่า 10 ล้านบาท รวม 134 รายการ (รวม 134 หน่วย) 601,765,500 บาท นอกจากนี้มีรายการ เช่น โครงการระบบระบายน้ำ โครงการพัฒนาเมืองเพื่อรองรับการขยายตัวของเมือง บริเวณถนนเมืองใหม่ โครงการพัฒนาพื้นที่บริเวณชุมชน โครงการปรับปรุงระบบระบายน้ำและลำเลียงน้ำเพื่อแก้ปัญหาน้ำท่วม โครงการก่อสร้างเขื่อนป้องกันน้ำท่วมริมแม่น้ำ
โครงการสนับสนุนงานแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ 1,147,960,500 บาท โดยศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ เป็นงบรายการที่มากที่สุดคือ เงินอุดหนุนแก่องค์กรศาสนาอิสลามจังหวัดชายแดนภาคใต้ 333,493,000 บาท ตามด้วยค่าใช้จ่ายสนับสนุนบัณฑิตอาสาพัฒนามาตุภูมิ และค่าใช้จ่ายในการช่วยเหลือเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบสืบเนื่องจากเหตุการณ์ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้
โครงการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ 631,527,600 บาท โดยหน่วยงานในกระทรวงกลาโหม คือ กองบัญชาการกองทัพไทย กองทัพเรือ กองทัพบก และกองทัพบก มีรายการที่งบมากที่สุดคือ โครงการจัดหายุทโธปกรณ์สนับสนุนหน่วยในการปฏิบัติภารกิจใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ 304,650,000 บาท นอกจากนี้ยังมีรายการ เช่น ค่าใช้จ่ายปฏิบัติการจิตวิทยา ค่าใช้จ่ายในการปฏิบัติการตามแผนป้องกันประเทศ
โครงการป้องกันและแก้ไขปัญหาความไม่สงบในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ 236,006,400 บาท โดยกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ทั้งหมดเป็นหมวดค่าตอบแทน ใช้สอยและวัสดุ และค่าครุภัณฑ์ ที่ดินและสิ่งก่อสร้าง รายการที่มีงบมากที่สุดคือ ครุภัณฑ์อาวุธที่มีราคาต่อหน่วยต่ำกว่า 1 ล้านบาท รวม 4 รายการ (รวม 2,800 หน่วย) 132,900,000 บาท นอกจากนั้นมีรายการ อาทิ ค่าปรับปรุงซ่อมแซมอาคารโรงนอน 2 ชั้น และอาคารห้องน้ำ – ห้องส้วม กองร้อยปฏิบัติการฝึกที่ 1 (ปฝ.1) ตำบลท่าสาป อำเภอเมืองยะลา จังหวัดยะลา รถบรรทุก (ดีเซล) ขนาด 6 ตัน 6 ล้อ ปริมาตรกระบอกสูบ ไม่ต่ำกว่า 6,000 ซีซี หรือกำลังเครื่องยนต์สูงสุดไม่ต่ำกว่า 170 กิโลวัตต์ แบบกระบะเหล็กพร้อมติดตั้งหลังคา ที่นั่ง และผ้าใบ กองร้อยอาสารักษาดินแดนในจังหวัดนราธิวาสและปัตตานี
โครงการเพิ่มประสิทธิภาพการดำเนินคดีความมั่นคงในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ 169,608,900 บาท โดยสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ทั้งหมดเป็นหมวดค่าครุภัณฑ์ ที่ดินและสิ่งก่อสร้าง รายการที่มีงบสูงที่สุด คือ ครุภัณฑ์อาวุธที่มีราคาต่อหน่วยต่ำกว่า 1 ล้านบาท รวม 2 รายการ (รวม 2,646 หน่วย) 59,138,200 บาท นอกจากนี้ยังมีรายการ เช่น โครงการจัดซื้อระบบบริหารจัดการฐานข้อมูลสำหรับงานตรวจ สถานที่เกิดเหตุ ศนต.จชต. ตำบลสะเตง อำเภอเมืองยะลา จังหวัดยะลา 1 โครงการ, โครงการเพิ่มประสิทธิภาพงานตรวจพิสูจน์ทางเคมี ฟิสิกส์ และการตรวจพิสูจน์เขม่าปืน ศนต.จชต. ตำบลสะเตง อำเภอเมืองยะลา จังหวัดยะลา 1 โครงการ, โครงการพัฒนาห้องปฏิบัติการตรวจเก็บรอยลายนิ้วมือแฝงจากวัตถุพยานในคดีความมั่นคง และคดีอาญาในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ศนต.จชต. ตำบลสะเตง อำเภอเมืองยะลา จังหวัดยะลา 1 โครงการ
โครงการอำนวยความยุติธรรมและเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ความไม่สงบในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ รวม 117,310,400 บาท โดยเป็นงบของสำนักงานปลัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ รายการที่มีงบมากที่สุดคือ เงินอุดหนุนการช่วยเหลือเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ ความไม่สงบในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ 114,708,000 บาท
โครงการอำนวยความยุติธรรมของกระทรวงยุติธรรมที่สอดคล้องกับวิถีชีวิตของประชาชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ 56,949,700 บาท โดยหน่วยงานที่จะได้รับงบ ได้แก่ สำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม กรมราชทัณฑ์ กรมคุมประพฤติ กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ สถาบันนิติวิทยาศาสตร์ และกรมบังคับคดี โดยงบรายการที่มากที่สุดอยู่ที่กรมคุ้มครองสิทธิ เป็นงบรายการโครงการเสริมสร้างความเข้มแข็งด้านสิทธิมนุษยชนเพื่อสร้างสังคมสันติสุขในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ 8,997,900 บาท
โครงการบูรณาการเพิ่มประสิทธิภาพในการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ 38,903,000 บาท โดยสำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ มีรายการงบ อาทิ ค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการต่างประเทศชั่วคราว การแสวงหาทางออกจากความขัดแย้งโดยสันติวิธี การเตรียมความพร้อมหน่วยงานภาครัฐไปสู่การบริหารจัดการภายใต้กลไกปกติแบบบูรณาการ
โครงการสร้างเสริมความเข้มแข็งและความตระหนักถึงความสำคัญของสิทธิมนุษยชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ 2,630,000 บาท โดยสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ โครงการศูนย์บูรณาการฐานข้อมูลด้านการต่อต้านการทุจริตในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ 2,512,000 บาท โดยสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตในภาครัฐ และโครงการอำนวยความยุติธรรมและเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ 300,000 บาท โดยสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข
