จากกรณีน้ำท่วมเมืองหาดใหญ่ และอีกหลายอำเภอใน จ. สงขลา ที่สร้างความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินอย่างมาก แม้ว่าปริมาณน้ำกำลังลดลงอย่างต่อเนื่อง แต่กลับต้องเผชิญปัญหาการจัดการขยะที่เกิดจากน้ำท่วม ทั้งขยะที่เกิดจากทรัพย์สินที่ถูกน้ำท่วม และขยะที่เกิดจากน้ำพัดพามาสะสม โดยคาดว่ามีไม่ต่ำกว่า 1 แสนตัน เฉพาะในหาดใหญ่คาดว่ามีประมาณ 80,000 ตัน
Rocket Media Lab ชวนสำรวจข้อมูลปริมาณขยะ การจัดเก็บขยะของ จ. สงขลา ว่าเป็นอย่างไร และจะสามารถรองรับและจัดการกับปริมาณขยะที่เกิดจากน้ำท่วมในครั้งนี้ได้หรือไม่
รายงานสถานการณ์สถานที่กำจัดขยะมูลฝอยของประเทศไทย ปี พ.ศ. 2567 โดยกรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พบว่า ในปี 2567 นั้น จ.สงขลา มีขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้นประมาณ 1,596 ตัน/วัน โดยแบ่งเป็น ขยะมูลฝอยที่นำกลับมาใช้ประโยชน์ได้ 604 ตัน/วัน ขยะมูลฝอยที่กำจัดถูกต้อง 642 ตัน/วัน และขยะมูลฝอยที่กำจัดไม่ถูกต้อง 350 ตัน/วัน ซึ่งแสดงว่าโดยปกติแล้ว จ.สงขลา เองก็มีปัญหาในการจัดการขยะ โดยมีขยะที่ไม่สามารถกำจัดอย่างถูกต้องได้ถึง 21.9% ของปริมาณขยะในแต่ละวันเลยทีเดียว
สงขลามีที่ทิ้งขยะที่ไหนบ้าง รองรับได้เท่าไหร่
จ.สงขลา มีสถานที่กำจัดขยะอยู่ 21 แห่งด้วยกัน แบ่งเป็น สถานที่กำจัดขยะอย่างถูกต้องด้วยการฝังกลบ (Engineered Landfill) 4 แห่ง และ สถานที่กำจัดขยะอย่างไม่ถูกต้องด้วยการเทกอง 17 แห่ง และเคยมีที่สถานที่กำจัดขยะที่ปิดไปแล้ว 19 แห่ง และสถานีขนถ่าย (ทน. กำแพงเพชร) อีก 1 แห่ง
โดยสถานที่กำจัดขยะอย่างถูกต้องด้วยการฝังกลบ (Engineered Landfill) 4 แห่ง นั้น คือ
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอยเทศบาลนครสงขลา ตั้งอยู่ที่ เกาะแต้ว อ.เมืองสงขลา ดำเนินการโดยเทศบาลนครสงขลา มีขนาด 200 ไร่ มีปริมาณขยะเข้าสถานที่กำจัด 215 ตัน/วัน
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอย บริษัท เซาท์เทิร์น วี เพียวริตี้ จำกัด ตั้งอยู่ที่ ต.คลองหอยโข่ง อ.หาดใหญ่ ดำเนินการโดยเทศบาลนครหาดใหญ่ รับขยะจาก อปท.กว่า 20 แห่ง มีขนาด 135 ไร่ สามารถกำจัดขยะมูลฝอยโดยเฉลี่ยประมาณวันละ 100 ตัน จากปริมาณขยะต่อวันประมาณ 50 ตัน และจะเพิ่มขีดความสามารถในการกำจัดขยะมูลฝอยวันละ 400 ตันต่อวัน
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอยเทศบาลเมืองบ้านพรุ ตั้งอยู่ที่ ต.บ้านพรุ อ.หาดใหญ่ ดำเนินการโดย เทศบาลเมืองบ้านพรุ มีขนาด 107 ไร่ มีปริมาณขยะเข้าสถานที่กำจัด 180 ตัน/วัน
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอยเทศบาลเมืองสะเดา ตั้งอยู่ที่ ต.สะเดา อ.สะเดา ดำเนินการโดย เทศบาลเมืองสะเดา มีขนาด 96 ไร่ มีปริมาณขยะเข้าสถานที่กำจัด 68 ตัน/วัน
นอกจากนี้สงขลายังมี สถานที่กำจัดขยะมูลฝอย ที่ตำบลควนลัง ซึ่งดำเนินการโดย บริษัท จีเดค จำกัด มีความสามารถกำจัดขยะได้ 200 ตัน/วัน แต่ปัจจุบันถูกสั่งปิดไปแล้ว หลังจากที่ในปี 2566 ถูกคณะกรรมการกิจการพลังงาน เขต 12 สงขลาสั่งพักใบอนุญาต 180 วัน
สถานที่กำจัดขยะในสงขลาจะสามารถรองรับขยะที่เกิดจากน้ำท่วมได้เพียงพอไหม?
จากปัญหาขยะจากน้ำท่วมล้นเมืองหาดใหญ่ในขณะนี้ มีรายงานว่าสถานที่กำจัดขยะมูลฝอยใน จ.สงขลาที่เปิดดำเนินการอยู่ 4 แห่ง ยังมีความสามารถรองรับขยะได้รวมกว่า 25,000 ตัน โดยจะมีการจัดเตรียมพื้นที่ขนาด 5–10 ไร่ สำหรับเป็นจุดพักกองขยะเพื่อดำเนินการคัดแยกก่อนนำไปกำจัดอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ
อย่างไรก็ตาม จ.สงขลา เอง ก็มีปัญหาการจัดการขยะ และปัญหาขยะล้นเมืองอยู่แต่เดิมแล้ว โดยเฉพาะเทศบาลนครหาดใหญ่ จ.สงขลา ที่มีประมาณวันละ 230 ตัน ซึ่งก่อนหน้าจะนำขยะไปทิ้งที่ควนลังแต่ถูกปิดกั้นโดยอ้างว่าขยะส่งกลิ่นเหม็น มีน้ำเน่าเสีย ส่งผลกระทบต่อชาวบ้านโดยรอบบ่อขยะ ทำให้เทศบาลนครหาดใหญ่ ต้องหาที่กำจัดขยะใหม่ โดยนำไปทิ้งที่โรงคัดแยกขยะคลองหอยโข่งตั้งแต่ 11 เมษายน 2567 เป็นต้นมา
แต่ถึงอย่างนั้นสถานที่กำจัดขยะมูลฝอย บริษัท เซาท์เทิร์น วี เพียวริตี้ จำกัด ตั้งอยู่ที่ ต.คลองหอยโข่ง ซึ่งนอกจากจะเป็นที่ทิ้งขยะของเทศบาลนครหาดใหญ่แล้วยังเป็นที่ทิ้งขยะของ อปท. อีกกว่า 20 แห่ง ก็มีปัญหาขยะตกค้างเป็นจำนวนมาก กว่า 70,000 ตัน
ส่วนสถานที่กำจัดขยะมูลฝอยเทศบาลเมืองบ้านพรุ ซึ่งบ่อฝังกลบแรกเต็มไปแล้ว ก็เริ่มมีปัญหาขยะล้นบ่อ โดยขยะเก่าในหลุมฝังกลบ ตั้งแต่ปี 2540 มีมากกว่า 500,000 ตัน ส่วนสถานที่กำจัดขยะมูลฝอยเทศบาลเมืองสะเดา ก็เช่นเดียวกัน ปัจจุบันมีขยะกว่า 80 ตัน/วัน และมีขยะสะสมกว่า 500,000 ตัน ทำให้ประสบปัญหาขยะล้นหลุมฝังกลบ ซึ่งทั้งสถานที่กำจัดขยะมูลฝอยเทศบาลนครสงขลา สถานที่กำจัดขยะมูลฝอยเทศบาลเมืองบ้านพรุ และสถานที่กำจัดขยะมูลฝอยเทศบาลเมืองสะเดา ต่างก็กำลังก่อสร้างโรงไฟฟ้าขยะเพื่อแก้ไขปัญหาขยะล้นบ่ออยู่ในขณะนี้
เช่น ที่เกาะแต้ว ก็ให้บริษัททีพีไอ โพลีน เพาเวอร์ จำกัด (มหาชน) เป็นเอกชนลงทุนก่อสร้างโรงไฟฟ้าในพื้นที่ตำบลเกาะแต้ว อำเภอเมืองสงขลา จ.สงขลา และก่อสร้างสถานีขนถ่ายขยะมูลฝอยในพื้นที่ตำบลสนามชัย อำเภอสทิงพระและพื้นที่ตำบลบ้านนา อำเภอจะนะ เพื่อขนส่งขยะมูลฝอยเข้าสู่โรงไฟฟ้า โดยมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเข้าร่วมกำจัดขยะกับองค์การบริหารส่วนจังหวัดสงขลาทั้งสิ้น จำนวน 95 อปท.ปริมาณขยะรวม 644 ตัน/วัน
นอกจากนี้ในส่วนสถานที่กำจัดขยะอย่างไม่ถูกต้องด้วยการเทกอง 17 แห่ง ซึ่งส่วนมากกระจายตัวอยู่นอกเขตในเมือง ทั้งในเทศบาลตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบลอื่นๆ ก็พบว่าเกิดปัญหาขยะล้นเกินและสร้างปัญหาสิ่งแวดล้อมแก่พื้นที่โดยรอบเช่นเดียวกัน
ไม่เพียงแค่นั้น ในปี 2566 กรมควบคุมมลพิษยังเคยได้จัดทำ “การเตรียมความพร้อมเพื่อรับมือกับปัญหาการจัดการขยะมูลฝอยในพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดเหตุอุทกภัย” โดยนอกจากแนวทางในการจัดการขยะจากน้ำท่วมแล้ว ยังมีรายชื่อสถานที่กำจัดขยะมูลฝอยขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่เสี่ยงได้รับผลกระทบจากปัญหาอุทกภัย ปี พ.ศ. 2566 อีกด้วย โดยในส่วนของ จ.สงขลานั้น มี 5 แห่งด้วยกันคือ
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอย ทต.เทพา แบบเทกอง ขนาดพื้นที่ 10 ไร่ ปริมาณขยะเข้าสถานที่กำจัด 25 ตัน/วัน
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอย อบต.เทพา แบบเทกอง ขนาดพื้นที่ 7 ไร่ ปริมาณขยะเข้าสถานที่กำจัด 3 ตัน/วัน
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอย อบต.สะกอม แบบเทกอง ขนาดพื้นที่ 70 ไร่ ปริมาณขยะเข้าสถานที่กำจัด 1 ตัน/วัน
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอย ทน.สงขลา แบบฝังกลบ (Engineered Landfill) ขนาดพื้นที่ 200 ไร่ ปริมาณขยะเข้าสถานที่กำจัด 215 ตัน/วัน
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอย ทต.กระแสสินธุ์ แบบเผาในเตาไม่มีระบบบำบัดอากาศ ขนาดพื้นที่ 17 ไร่ ปริมาณขยะเข้าสถานที่กำจัด 1 ตัน/วัน
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอย ทต.บ่อตรุ แบบเทกอง ขนาดพื้นที่ 39 ไร่ ปริมาณขยะเข้าสถานที่กำจัด 8 ตัน/วัน
- สถานที่กำจัดขยะมูลฝอย อบต.เปียน แบบเทกอง ขนาดพื้นที่ 3 ไร่ ปริมาณขยะเข้าสถานที่กำจัด 4 ตัน/วัน
.
ดังนั้นแม้จะมีการกล่าวว่า บ่อฝังกลบ 4 แห่ง ยังมีความสามารถรองรับขยะได้รวมกว่า 25,000 ตัน แต่ก็น่าเป็นห่วงว่า ในสถานการณ์ที่ จ.สงขลา เองก็มีปัญหามีขยะที่ไม่สามารถกำจัดอย่างถูกต้องได้ถึง 21.9% ของปริมาณขยะในแต่ละวันเลยทีเดียว และบ่อขยะในแบบฝังกลบที่คาดว่าจะเป็นที่ทิ้งขยะที่เกิดจากปัญหาน้ำท่วมในครั้งนี้ ก็มีปัญหาขยะล้นบ่อ โดยเฉพาะสถานที่กำจัดขยะมูลฝอย บริษัท เซาท์เทิร์น วี เพียวริตี้ จำกัด ตั้งอยู่ที่ ต.คลองหอยโข่ง อ.หาดใหญ่ ซึ่งมีพื้นที่ถึง 135 ไร่ ก็เกิดปัญหาขยะตกค้าง
ปัญหาการจัดการขยะจึงอาจจะมาซ้ำเติมและสร้างผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมและผู้คน ชุมชน ที่อยู่รอบๆ บ่อขยะในแต่ละพื้นที่ได้ในอนาคต
อ้างอิง:
รายงานสถานการณ์สถานที่กำจัดขยะมูลฝอยของประเทศไทย ปี พ.ศ. 2567 โดยกรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม
